Archive for آوریل 2008

عرب زبان ها نمی توانند پ را تلفظ کنند…خب؟!

آوریل 30, 2008

بحث های پیرامون خلیج فارس و این ها باعث باز شدن زخم رابطه نسبتا تیره فارس ها و عرب ها شده که البته به طور کاملا بحثی جدا است. اما همیشه درگیری ها و کشمکش های قومی به مسائل زبانی هم کشیده می شوند.

به طور دقیق، منظور من این عکس خبرگزاری فارس از تجمعی در تهران است که در بالاترین هم منتشر شده و بحث هایی در موردش پیش آمده است. می خواستم مطلبی در این مورد بنویسم که متوجه شدم در بین نظرات مربوط به این پست، چند نفری حرف های من را گفته اند و بنابراین ترجیح می دهم تنها لینک نظراتشان را این جا بگذارم.

1. عرب‌زبان‌ها پنج صوت پ، ژ، گ، چ، و و (v) را در سیستم زبانی‌شان ندارند و و به خوبی ما نمی‌توانند ادا کنند (هرچند برخی گویش‌های محلی عربی بعضی از این صداها را تلفظ می‌کنند)، فارسی‌زبان‌ها هم در مقابل در تلفظ صداهای زیادی مشکل دارند: ث (thذ/ظ (th/dhح، ق (q)، و و (w) تنها چند نمونه‌اند. بنابراین به نظرم زیاد جالب نیست این تفاوت‌های زبانی را به رخ بکشیم، مخصوصاً وقتی خودمان ـ مانند متکلمان همه‌ی زبان‌های دیگر صداهای زیادی را نمی‌توانیم تلفظ کنیم. به نظرم، علاوه بر کم‌دانی، کمی بوی برتری نژادی و بچه‌بازی می‌دهد. می‌شد روی نکته‌های جدی‌تر تکیه کرد.

2. نگرانم. حس میهن دوستی مان دارد کم کم به نژادپرستی کثیفی تبدیل می‌شود که جز توهم خود بزرگ بینی و تحقیر دیگران چیزی در چنته ندارد.

3. هر ملتی به چیزهایی شهره است. چیزهای بد و چیزهای خوب. اما یادمان باشد که نسل کشی یهودیان با چاپ کاریکاتورهایی از دماغ بزرگشان شروع شد. مسخره کردن اعراب برای نداشتن حرف الفبای فارسی با مثلن راحت طلبی اعراب که جای طنز دارد فرق می کند.

…….

باید بگم که با همه این نظرات کاملا موافقم. افرادی که این رفتارهای نژادپرستانه را طنز می دانند، متاسفانه بعضی از وقایع تاریخی را در نظر نمی گیرند.

توضیحات در مورد شکل گیری واژه Genocide (نسل کشی، ژنوسید) را بخوانید. کشورهای عربی از جمله امارات، با استفاده از نام های خلیج یا خلیج عربی احساسات ملی (national feelings) مردم ایران را تحت تاثیر قرار می دهند که این یکی از مواردی است که می تواند از نشانه های آغاز نسل کشی باشد. اما لااقل این مورد از طریق مراجع قانونی بین المللی قابل حل است. اما از طرف مقابل دوستان ما در عکس بالا، زبان (language) کشورهای عربی را هدف قرار داده اند و این مورد دیگر ارتباطی به مراجع بین المللی نخواهد داشت.

گرگوری سانتون هم در سال 1996 گزارشی با عنوان «هشت مرحله نسل کشی» تنظیم کرده بود که این رفتار دوستان ما به وضوح جز مرحله شماره یک آغاز نسل کشی است.

البته رفتارهای تبعیض آمیز در مورد زبان های مختلف در ایران تازگی ندارد، اما یادمان باشد 1) همه زبان ها و همه گونه ها، گویش ها و لهجه ها از نظر زبانی کاملا ارزش یکسانی دارند. 2) تبعیض های زبانی در تاریخ به کجا کشیده شده اند.

زبان اشاره در دندانپزشکی!

آوریل 13, 2008

چند روز پیش که زیر تیغ دندانپزشک بودم، مجبور شدم برای فهماندن «درد دارم» به دکتر دندانپزشک، از علائم خاصی استفاده کنم که شاید هم بی شباهت به زبان اشاره نبودند.

در واقع اول از gesture استفاده کردم و با اخم کردن، سعی کردم به دکتر نشان بفهمانم که دردی حس می کنم. یک دکتر باتجربه مسلما در دریافت این پیغام مشکل نخواهد داشت. اما این امکان هم وجود داره که بیمار به هر دلیل دیگه ای از این gesture استفاده کرده باشه (مثل مشکل با نور بالای سر یا خستگی عضلات صورت و …). بنابراین دندانپزشک ها معمولا در این موارد از بیمار سوال می کنند که آیا دردی حس می کند یا نه.

در ادامه، با بالا بردن کف دست چپ، سعی کردم این پیغام را به خانم دکتر برسونم که «حالا درد دارم». چند ثانیه دکتر پرسید که آیا هنوز درد حس می کنم یا نه. این بار در جوابش کف دست چپم را در حهت عکس حرکت قبلی به سمت پایین حرکت دادم و هدفم رساندن این پیغام بود: «درد دارم ولی کمتر از قبل.» نکته جالب این جا بود که دکتر کاملا متوجه منظور من شد و جمله مورد نظر من را به طور زبانی تکرار کرد تا با حرکت سر تصدیق یا رد کنم. بنابراین در این مورد، من در استفاده از یک علامت انتزاعی برای برقراری ارتباط و رساندن یک پیغام موفق بودم.

چنین موقعیت هایی با «زبان اشاره» چند تفاوت دارند:

1. زبان اشاره دارای قوانین و ویژگی های خاص خود است اما «تلاش برای برقراری ارتباط اشاره ای» تنها تلاش برای رفع یک نیاز ارتباطی است.

2. زبان اشاره عموما در بین متکلمان (کاربران) به طور یکسان مورد استفاده قرار می گیرد، در حالی که هر فردی در دندانپزشکی ممکن است از یک gesture منحصر به فرد برای انتقال پیامش استفاده کند.

.

.

بررسی زبان اشاره ویژه ناشنوایان از دیدگاه زبانشناختی، موضوعی است که فکر می کنم کاملا در ایران مهجور مانده (اگه اشتباه می کنم لطفا روشنم کنید). دیروز هم به مقاله ای در مورد زبان اشاره سنگاپوری به عنوان یک زبان در معرض خطر برخوردم و این اعتقادم خیلی راسخ تر شد!